W tym odcinku serii Wykładnicza Ekonomia opowiadam co to jest efekt Czarny Łabędź.
Obejrzyj to wideo:
Tu kupisz „Umysł Miliardera”: https://UmyslMiliardera.pl/?ref=rb
Zapisz się na Newsletter: https://newsletter.indywidualista.pl
Transkrypcja wideo:
Witam dziś serdecznie. Dzisiaj w serii „Wykładnicza ekonomia” porozmawiamy o czarnych łabędziach
Co to jest? Z czym to się je? Skąd się wzięła nazwa? Dowiesz się po przerwie. Do zobaczenia.
Czarne łabędzie.
Nagrałem już ze 4 lata temu filmik o czarnych łabędziach z Melbourne.
Pokazywałem też czarne łabędzie tam. Zapraszam do obejrzenia. Tutaj pod spodem jest link.
To jeden z moich pierwszych filmów. Tam już trochę na ten temat mówiłem
w kontekście mojego projektu książkowego, który też jest pewnego rodzaju czarnym łabędziem
O co chodzi? Dowiesz się jak obejrzysz film, a dzisiaj porozmawiamy właśnie o czarnych łabędziach
w ekonomii wykładniczej
Pojęcie czarnego łabędzie istniało już w starożytności. Było takie starożytne powiedzenie
że „to jest tak rzadki ptak na ziemii, jak czarny łabędź”
znaczący po prostu że coś takiego nie istnieje
Np. uczciwy polityk jest tak żadkim ptakiem na ziemii, jak czarny łabądź
Tak się mówiło na przykład w starożytności
czyli po prostu nie istniejącym stworzeniem, nie ma czegoś takiego
bo wszystkie do tamtej pory obserwowane łabędzie w zachodniej cywilizacji, europejskiej
były po prostu białe i uważano, że nie ma czegoś takiego jak czarny łabądź, nie istnieje coś takiego
I w tym znaczeniu tego pojęcia używano przez prawie 2000 lat
i jeszcze w XVII w. w Londynie używano po prostu pojęcia „czarny łabądź” w bardzo podobnym znaczeniu
jako coś niemożliwego, że coś jest czarnym łabędziem, że coś jest niemożliwe
Nie tylko nieistniejące, ale też niemożliwe
I praktycznie jeszcze do końca XVII w. tak to było używane, ale w roku 1697
holenderski podróżnik i chyba biolog czy ornitolog, WIllem de Vlamingh
jako pierwszy Europejczyk zaobserwował czarne łabędzie w zachodniej Australii
Jak wiecie, w Australii są czarne łabędzie, tam w Melbourne co nagrywałem film, nagrałem też łabędzie
W zoo też można niektóych zobaczyć czarne łabędzie w dzisiejszych czasach
w tamtych czasach po raz pierwszy 1697 właśnie czarne łabędzie zostały odkryte
czy zaobserwowane przez Europejczyków
i to, co do tej pory wydawało się nieistniejące albo niemożliwe
okazało się całkiem możliwe
Nie tylko całkiem możliwe, ale istniejące. Po prostu czarne łabędzie istnieją po drugiej stronie Ziemii
czy po drugiej stronie kuli ziemskiej w Australii
I wtedy to znaczenie czarnego łabędzia, tego pojęcia czarny łąbądź
zaczęło się w filozofii czy też w mowie potocznej zmieniać
I ono zaczęło oznaczać coś, co było uważane wcześniej za niemożliwe albo taką niemożliwość
która okazała się błędna, coś co uważano za niemożliwe, okazało się możliwe
i ta teoria czy to założenie tej niemożliwości zostało sfalsyfikowane
I w XIX w. John Stuart Mill w swoich dziełąch, w swoich książkach właśnie
zaczął używać czarnego łabędzia jako w zasadzie synonimu falsyfikacji
tzn. tego naukowego procesu falsyfikacji teorii naukowych
tzn. jakaś teoria która była do tej pory powiedzmy uznawana za prawdziwą
została sfalsyfikowana przez nowe fakty, nowe dane, nowe jakieś doświadczenia, eksperymenty może
i to właśnie nazywano czarnym łabędziem, tzn. te nowe fakty, te nowe doświadczenia
I w tym znaczeniu w zasadzie do XIX-XX w. to pojęcie czarnego łabędzia było używane
ale tutaj w XXI w. pojawiło się jakby nowe znaczenie, i to jest to znaczenie, które dotyczy eksponencjalnej, wykładniczej ekonomii
i ono zostało wprowadzone przez Nicholasa Nassima Taleba w jego dwóch książkach
Fooled by Randomness najpierw w 2001 i później została przez niego skonstruowana cała teoria czarnych łabędzi
w jego znaczącej książce „Czarny Łabędź”
The Black Swan, tutaj mam właśnie The Black Swan
po polsku ta książka się nazywa ta pierwsza właśnie
„Zwiedzeni przez przypadek”
i później druga książka ta tutaj, „Czarny łabędź”
i on tutaj opisuje wiele przykładów takich wydarzeń, które są nieprzewidywalne, są tak po prostu rzadkie, że są nieprzewidywalne
tzn. one są bezprecedensowe, one po prostu są kompletnie niespodziewane, ponieważ one wcześniej się nigdy nie wydarzyły
ale z drugiej strony one mają niesamowity jakby wpływ na rzeczywistość, po prostu ich skutki są niebotyczne, wielkie na historię, na świat.
i tutaj jako takie przykład można powiedzieć, od negatywnych zaczniemy
Zamachy w 2001 r. na Twin Towers, I wojna światowa, to są takie np. negatywne rzeczy
Nikt się nie spodziewał, że do czegoś takiego dojdzie, że do takiego jakby zbiegu okoliczności i to będzie miało taki wielki wpływ na świat.
ale to nie tylko negatywne wydarzenia, także pozytywne wydarzenia, np. wynalezienie komputera albo Internetu
albo np. upadek Związku Radzieckiego i w ogóle Bloku Wschodniego
czyli to są takie wydarzenia, których po prostu nie przewidywano, nikt się nie spodziewał
i on stwierdził w tej książce tutaj on daje bardzo dużo przykładów i opisuje w zasadzie tę teorię
że w zasadzie wszystko znaczące, co się wydarzyło na świecie, te wszystkie przełomowe wydarzenia
zarówno pozytywne, jak i negatywne, które zmieniły bieg historii, które na prawdę zadecydowały o tym, jak świat wygląda
i też będą decydowały o przyszłości
to w zasadzie wszystko to, to są czarne łabędzie, a nie te normalne jakieś wydarzenia, te ewolucyjne czy liniowe
one nie doprowadzają do tak wielkich zmian, tylko właśnie te wydarzenia, które są bezprecedensowe, niespodziewane i które mają tak wielkie skutki
które są brzemienne w swoich skutkach, można powiedzieć
i teraz można się na przykłąd zapytać, czy Covid-19 jest czarnym łabędziem i Nassim Nicholas Taleb odpowiada na to, „Nie jest”
tzn. w którymś z wywiadów powiedział „Nie jest”. I to się zgadza. Nie jest. Dlaczego?
No dlatego, że pandemię już mieliśmy. Tego typu pandemie, nawet większe mieliśmy pandemie, zdecydowanie większe.
I nawet pandemia, że jakaś pandemia nadejrze… to było przewidywane.
To są plany pandemiczne, itd. Nawet niektórzy twierdzą, że to jest plandemia, że to jest zaplanowane
ale na pewno jest to, że były plany na pandemię koronawirusa – co z tym zrobić, jeśli coś takiego się pojawi, itd.
różne strategie rządowe, itd.
więc to nie jest coś, co było kompletnie niespodziewane, nieprzewidywalne, oczywiście ma to wielkie skutki, niesamowite skutki
więc to jest raczej biały łabądź, to się właściwie nazywa białym łabędziem, to jest bardzo rzadkie wydarzenie o wielkich skutkach
ale niekoniecznie nieprzewidywalne i to wtedy jest biały łabądź, tak się nazywa w tej teorii
można pomyśleć o tym, że niektóre z reakcji rządów są na prawdę bezprecedensowe i nikt by się nie spodziewał, że tak rząd…
że np. demokratyczne rządy mogłyby tak zareagować, niwelując praktycznie wszelkie prawa człowieka, itd.
to można nazwać już np. czarnymi łabędziami, tego typu zjawiska, natomiast nie samo pojawienie się nowego wirusa, tudzież epidemii czy nawet pandemii
tak samo jeśli asteroida by uderzyła w Ziemię i by zniszczyła ludzkość albo naszą cywilizację, albo coś – to też nie byłby czarny łabądź
to byłby biały łabądź – dlaczego?
Dlatego, że wiemy o wielu tego typu wydarzeniach, np. że asteroida wyniszczyła, czy wybiła dinozaury, że były inne też impacty
tzn. inne zderzenia asteroid z ziemią, które też miały różne skutki, możemy te prawdopodobieństwo wyliczyć, obserwujemy asteroidy
które zbliżają się do ZIemii, itd., więc to nie jest kompletnie nieprzewidywalne
Nieprzewidywalne może być może dokładnie kiedy dojdzie do takiego wydarzenia, ale to jest kwestia raczej kiedy, a nie czy.
To nie byłoby coś bezprecedensowego.
I teraz może przeczytam takie 3, jeszcze raz dla zrozumienia
3 warunki, jakie zdefiniował Taleb, żeby coś można było nazwać czarnym łabędziem
To jest po pierwsze: wydarzenie jest zaskoczeniem dla obserwującego, bo jest bez precedensu w przeszłości i nic w przeszłości nie wskazywało
na możliwość tego zajścia
To jest na przykład z tym właśnie jak z tym odkryciem czarnych łabędzi, to jest taki jakby pierwszy przykład, taki najbardziej obrazowy
stąd się wzięła nazwa, że wszystkie do tej pory obserwowane łabędzie były białe i nic nie wskazywało na to, że może być czarny łabądź
żeby się pojawiły i że istnieją też czarne łabędzie
i one zostały nagle odkryte i to przeczyło wszelkim obserwacjom, które do tej pory były poczynione, czyli to jest zaskoczenie
jest bez precedensu i nic w przeszłości nie wskazywało
Druga rzecz: to wydarzenie ma niebotyczne skutki na życie, na świat, itd.
I trzecia rzecz, trzeci warunek, tj. po wystąpieniu wydarzenia, następuje jego racjonalizacja
i po fakcie wydaje się to wydarzenie logiczne, tak jakby można się było go spodziewać
czyli wtedy wszyscy mówią, „No jasne, doszło do tego, bo to… bo tamto… ”
Ale dziwne, że nikt wcześniej tego nie przewidział, nie spodziewał się tego, bo po prostu nic na to nie wskazywało, bo to nic do tej pory obserwowanego
to się wydarzyło po raz pierwsze i dlatego że się wydarzyło po raz pierwszy, to też nie jest możliwe obliczenie tego prawdopodobieństwa
jakie jest prawdopodobieństwo że coś takiego się może wydarzyć, nie mówią o tym…
Przewidzenie tego…
I dlatego to ma tak wielki wpływ na świat, ale też na ekonomię, tzn. że tego typu wydarzenia falsyfikują wszelkie prognozy
czy unieważniają wszelkie prognozy, interpolacje, itd., jakąś powiedzmy analizę techniczną na giełdzie, itd.
Ale ponieważ one mają tak wielki wpływ na to, co się dzieje właśnie na rynkach, na giełdzie, w ekonomii, w biznesie też
bo to jest powiązane oczywiście z całym światem
no to trzeba je brać pod uwagę w swoich rachunkach, tzn. nie można przewidzieć jak i gdzie, itd. będzie wydarzenie
natomiast można tak działać, żeby te systemy, które tworzymy, np. w przypadku inwestycji w portfolio,
żeby ono było jakby odporne na wahania, żeby ono było stabilne
żeby nie było tak, że jedna jakaś tam zmiana w otoczeniu doprowadzi do upadku tego modelu biznesowego, albo tego portfolio
bo po prostu to jest na granicy jakby wytrzymałości czy na granicy tego, co jest możliwe,
Jest tak wyśrubowane wszystko, że każde uderzenie z boku, każde zachwianie tego systemu doprowadza po prostu do zniszczenia tego systemu
czy upadku tego systemu
Zapraszam Was tutaj do dyskusji i pod spodem w koemntarzach. Jakie inne przykłady z życia, z historii, z polityki może… z biznesu
Przede wszystkim z biznesu, ekonomii na czarne łabędzie, to jest jedna rzecz. Porozmawiajmy o tym.
A druga rzecz o Waszych pomysłach, jak sobie radzić z czarnymi łabędziami w odróżnieniu od białych łabędzi
Białe łabędzie to są takie, gdzie one są w pewien sposób przewidywalne, bardzo rzadko spotykane, ale przewidywalne, np. kryzysy ekonomiczne
są jakieś tam fale, itd.
To są białe łabędzie, bo one wiemy, że co jakiś czas nadchodzi kryzys ekonomiczny, jest przewidywalny, jest jakieś prawdopodobieństwo tego
ale oczywiście ten impact, te skutki tego kryzysu są oczywiście sromotne, są wielkie, więc to są białe łabędzie
to są rzadkie wydarzenia o wielkich skutkach, natomiast czarne łabędzie so nieprzewidziane wydarzenia, niespodziewane wydarzenia
bez precedensowe wydarzenia o jeszcze większych skutkach, często o jeszcze większych skutkach
I one właśnie mają największy wpływ z tego względu że po pierwsze są nieprzewidziane, a po drugie mają wielkie skutki
Więc porozmawiajmy o tym, jak tutaj się chronić przed właśnie tymi czarnymi łabędziami i jeszcze powiem Wam tutaj jeden taki input do tych dyskusji
że czarne łabdzie są można powiedzieć też subiektywne, wydarzenie, które jes czarnym łąbędziem dla jednego podmiotu
nie musi być czarnym łabędziem dla drugiego podmiotu, jako przykład podam Wam powiedzmy indyki
Indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli
Dla indyka to ucięcie łba będzie czarnym łabędziem, kompletnie niespodziewanym
W poniedziałek wszystko było dobrze, karmili mnie, sobie jadłem, chodziłem, itd. wtorek to samo, środa to samo, czwartek, piątek…
a w sobotę ucięli mi łeb
To jest czarny łabądź, natomiast dla rzeźnika to nie jest czarny łabądź. To było oczywiście dla niego normalne wydarzenie, planowane
I to nie był czarny łabądź, więc życzę Ci, żebyś właśnie nie był indykiem. Nie bądźmy indykami. Unikajmy czarnych łabędzi.
Jak to zrobić? Porozmawiajmy pod spodem. Mam nadzieję, że teraz wiesz, co to jest czarny łabądź, z czym to się je.
I porozmawiajmy o tym jak sobie z tym radzić.
Jeśli ten film Ci się podobał, daj mi łapkę w górę, jeśli nie oczywiście w dół. Zapraszam do dyskusji. Oczywiście zasubskrybuj, jeśli tego nie zrobiłeś
Ale przede wszystkim zapisz się na newsletter.
newsletter.indywidualista.pl
Link jest pod spodem, bo YouTube nie informuje o filmach. Będziesz informowany o aktualnych, nowych filmach
Będziesz informwany przed live’ami, że będzie live, żeby nie przegapić. Będziesz informowany też może o artykułąch napisanych przeze mnie, o mnie
może o nowych książkach, o wywiadach ze mną, itd., więc podziel się też tym wideo ze znajomymi, z bliskimi
Ja tutaj bardzo dużo mówię właśnie o ekonomii w tej serii o wykładniczej ekonomii, ale mówię też o pieniądzu, o kryptowalutach
Mówię o najlepszych przedsiębiorcach na świecie, o miliarderach, z któymi na bieżąco mam do czynienia, jak myślą, jak działają miliarderzy
I mówię też o tym jak robić rzeczy wielkie i niemożliwe w życiu i w biznesie, więc jeśli ten film Ci się spodobał
to z pewnością spodobają Ci się moje inne filmy, zapraszam Cię do ich oglądania, to tyle na dziś
Życzę Ci fantastycznego dnia, dokonajmy dziś czegoś niezwykłego
Obserwuj i polub mnie:
Newsletter: http://newsletter.indywidualista.pl
YouTube: https://www.youtube.com/indywidualista
Facebook: http://fb.me/indywidualistapl
Twitter: http://twitter.com/indywidualista
Prelekcja TEDx „Czego nauczyłem się od najlepszych przedsiębiorców świata”:
http://tedxwsb.indywidualista.pl
Prelekcja TEDx „Niemożliwe jest łatwiejsze niż myślisz”:
http://tedx.indywidualista.pl
Tu dostaniesz książkę „Ready, Set, Go!”, którą napisałem z Brianem Tracy:
E-Book: https://geni.us/rsgkindle
Papierowa: https://geni.us/readysetgo
Kup „The Billion Dollar Secret” (wydanie angielskie):
https://TheBillionDollarSecret.com/
Kup „Umysł Miliardera” (wydanie polskie):
https://UmyslMiliardera.pl/
Co Ty myślisz na ten temat? Zapraszam do komentarzy.
Chcesz poczytać/zobaczyć więcej motywujących rzeczy? Zapisz się na “Follow blog Indywidualista.pl” (w menu po lewej stronie), by dostawać powiadomienia o nowych artykułach na skrzynkę e-mail.
Pamiętaj podzielić się wpisem z bliskimi i przyjaciółmi korzystając z poniższych linków:
Indywidualista.pl 